De mogelijke gevolgen van technologische ontwikkelingen staan flink in de belangstelling. Sommige deskundigen voorspellen een krimpende werkgelegenheid, anderen zijn optimistisch en zien juist nieuw werk ontstaan. Platform31 deed verkennend onderzoek naar de effecten van Robotisering Automatisering (RA) op de werkgelegenheid, de gevraagde competenties en het onderwijs voor de steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. In het laatste deelonderzoek staat het bankwezen centraal, met specifieke resultaten voor de regio Amsterdam. Een interview met Don Ginsel, oprichter van Holland FinTech.
U heeft als doel om nieuwe en bestaande partijen in financiële dienstverlening dezelfde taal te laten spreken met de ambitie om Holland FinTech internationaal op de kaart te zetten. U kijkt naar marktkansen, beïnvloedt de politieke agenda, brengt mensen bij elkaar en faciliteert om Fintech beter te benutten. Wat zijn volgens u de effecten van RA op de werkgelegenheid in financiële dienstverlening?
“Fin zonder Tech bestaat allang niet meer. In theorie kunnen mensen met een druk op de knop financiering regelen, subsidies krijgen en bankzaken regelen. Het gaat erom dat we Fintech efficiënt gebruiken om zo de stapels papierwerk die hier vaak nog voor nodig zijn, overbodig te maken. Je hebt geen groot bedrijf meer nodig met veel mensen om de wereld te veranderen. De neiging is dat organisaties kleiner blijven en sneller internationaliseren. Momenteel wordt 90 procent van onze financiële zaken nog door banken geregeld, maar over een paar jaar zal dat minder dan 50 procent zijn. Traditionele financiële instellingen gaan het erg moeilijk krijgen in de nabije toekomst. Innovatie ontstaat bij de gratie van de noodzaak om iets te kunnen winnen, wat sterker moet zijn dan de neiging te behouden wat er is. Grote instellingen hebben simpelweg veel te verliezen door verandering, wat een barrière is voor innovatie”.
“Voor werkgelegenheid heeft dit ontzettend grote gevolgen. Het is een fabeltje dat automatisering of digitalisering banen gaat creëren in de financiële industrie. De positieve effecten zitten juist daarbuiten. Wat een bank nu met duizend werknemers doet, doen hun gedigitaliseerde concurrenten met tien werknemers. Een voorbeeld is Adyen, deze Nederlandse club regelt met een paar honderd werknemers circa één procent van het globale betalingsverkeer. Dit hebben we aan digitalisering te danken. Financiële instellingen kunnen hier nog enorm van leren. Mensen zullen geheid hun banen verliezen bij grote instellingen, maar dat is niet erg. Mensen krijgen hierdoor de kans bewust te worden van de veranderingen die zich afspelen, en leren daarop in te spelen. Een eerste stap is dat mensen anders gaan nadenken over wat werk is. Vrijwilligerswerk en mantelzorg zijn ook vormen van werk. Om werkgelegenheid te creëren dient men anders na te denken over inkomen en nuttige tijdsbesteding. Zelfstandig ondernemerschap – freelance en ZZP – is bijvoorbeeld een traditioneel begrip en is toe aan vernieuwing. Mede door AirBnB, Snapcar en Elance zijn steeds meer mensen eigenlijk al ondernemer. Dus waarom heb je eigenlijk meer nodig dan een sofinummer? Voor mensen die toch hun baan kwijtraken en geen nieuw werk vinden in de toekomst is een basisinkomen voor iedereen wellicht een oplossing, zodat mensen de ruimte voelen werk te doen dat bij ze past”.
Wat betekent dit voor beroepen en competenties?
“Ondanks dat de werkgelegenheid niet zal groeien binnen de financiële industrie, is het belangrijk te investeren in de beste financiële infrastructuur. Daar komen waarschijnlijk nieuwe banen uit voort, al spreek ik liever van ‘nieuw werk’. Digitalisering gaat over de gehele samenwerking van verschillende systemen. Dat kan nieuw werk opleveren, maar er worden vooral geen banen gecreëerd. Er ontstaat wel nieuw werk dat heel andere skills vereist. Denk dan vooral aan software services, waardoor financiële instellingen zodoende minder Fin en meer Tech worden. Vooral dataverwerkers, software designers en vergelijkbare IT-skills worden belangrijk in de nabije toekomst, veelal op flexibele basis. De komende veranderingen zullen er dan ook toe leiden dat de financiële industrie compleet verandert. Het is de vraag of het dan een andere sector is, of gewoon dezelfde sector met andere actoren erin. Financiële dienstverlening moet niet naast de andere sectoren staan, maar daaraan ten dienste staan. Uiteindelijk gaat het om aanpassingsvermogen in de verschillende organisaties waar men komt te werken. Vaardigheden worden belangrijker dan kennis. Belangrijke competenties daarbij zijn ondernemerschap, een beetje verstand van Tech, Engels spreken en vooral goed bij kunnen leren”.
…en in het onderwijs?
“Op sommige universiteiten in de Verenigde Staten heb je gefaald zodra je een diploma hebt gehaald, je had intussen allang weg moeten zijn om een bedrijf te beginnen. In Nederland gaan we ook sterk die kant op, maar we lopen nog achter qua ondernemerschap. Momenteel word je in Nederland nog te veel opgeleid tot ambtenaar of hokjesdenker. Dat komt deels door wie er voor de klas staat, dat zijn vaak docenten zonder ambitie of vlam die ze over kunnen brengen aan leerlingen. Deels ligt het ook aan klassikale lessen waarin je 30 mensen per klaslokaal hebt. Dan heb je al die verschillende mensen met verschillende interesses, iedereen wil iets anders en heeft iets anders nodig. Je zou mensen ook via online cursussen een persoonlijk leerplan kunnen aanbieden. Een aantal standaard vaardigheden moet je misschien wel hebben, maar de rest moet diegene zelf weten”.
Hoe zou het onderwijs er uit moeten zien?
“Opleidingen moeten veel veranderen om te voldoen aan de vraag van markt en samenleving. Nu zijn opleidingen in toenemende mate irrelevant. Er heerst een grote discrepantie tussen beroepen waar mensen voor worden opgeleid en werkgelegenheid. Opleiding interesseert mij niet veel meer als ik mensen aanneem omdat ze meestal niet voor dit werk worden opgeleid. Soms is het goed als mensen een bepaalde fundering hebben, maar de rest leren ze wel aan. Er zijn momenteel simpelweg bijna geen opleidingen die bij kunnen houden wat er speelt. Vaardigheden worden steeds relevanter in plaats van opleidingen, en zijn altijd toepasbaar. Ik snap niet waarom we niet alle MBO’ers leren programmeren. Volgens mij is dat best goed te doen en hebben ze daar veel meer aan. Beroepsopleidingen zijn hoognodig toe aan omvorming/vernieuwing, omdat de huidige beroepsgrenzen snel vervagen en binnenkort ophouden te bestaan. Beroepen zijn iets uit het verleden. De oplossing van onderwijs ligt bij de overheid. Die zou op de arbeidsmarkt en in het onderwijs meer de communicatie moeten opzoeken met individuen, en bedrijven. Daarbij kan RA tegemoet komen door systemen en processen te stroomlijnen, nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan, en mensen digitale tools te geven waarmee ze aan de slag kunnen”.
Leave a Comment
You must be logged in to post a comment.