Initiatievenfabriek van p2 participeert in innovatief concept Aquafarm

Zes initiatiefnemers hebben de krachten gebundeld om ‘Aquafarm’ te lanceren; een concept voor het verbeteren van afvalwaterzuivering op basis van circulair economische principes. Onder deze duurzaamheid visionairs bevindt zich ook de initiatievenfabriek, het geesteskind en letterlijke innovatieversneller van project- en procesmanagement specialist p2. 

In de huidige zuiveringsinstallaties voor afvalwater wordt het ‘afval’ aan het water onttrokken en verwijderd, zodat er uiteindelijk schoon water uit de installatie stroomt. Vanuit een circulair economisch perspectief zijn de afvalstoffen in het water echter geen afval, maar waardevolle grondstoffen. Het slimmer omgaan met water en grondstoffen wordt gezien als een van de belangrijkste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, omdat mensen ook in de toekomst voldoende kwalitatieve voedingsstoffen moeten kunnen produceren.

Waterwegen Dragons Den

Om uit te zoeken hoe het beter kan werd de Waterwegen Dragons Den georganiseerd, waarbij honderd ondernemers, wetenschappers, waterschappers en vrijdenkers kansen presenteerden voor het hergebruik van assets van de Waterschappen in Nederland. Aquafarm, een concept voor het verbeteren van de zuiveringsinstallaties waarbij zo min mogelijk grondstoffen verloren gaan, kwam als winnaar uit de bus. Het Aquafarm-concept werd verder uitgedacht door zes verschillende partijen: Waterschap Rivierenland, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden, de initiatievenfabriek van adviesbureau p2, Radboud Universiteit Nijmegen / onderzoekscentrum B-ware en Alterra Wageningen-UR. 

Aquafarm omvat een nieuwe manier van afvalwaterzuivering die de zelfreinigingsprocessen van natuurlijke watersystemen nabootst. Het afvalwater wordt in dit project gezien als een rijke stroom waarop flora en fauna kan groeien, waarmee stoffen uit het afvalwater teruggewonnen worden, terwijl er tegelijkertijd hoogwaardige (half)producten geproduceerd worden. Het doel van Aquafarm is om dieren en planten met een verschillende functie in de natuur in watercompartimenten aan elkaar te schakelen op een zo efficiënt mogelijke manier, zodat er een complementaire zuivering ontstaat.

“Het aantal toe te passen dieren en planten is enorm”, volgens Tamara van Bergen en Lara Schijt, junior onderzoekers binnen Aquafarm. “Denk aan algen, wieren, hogere waterplanten, wormen en vissen. Maar ook filtreerders, zoals mossels en sponzen, die deeltjes uit het afvalwater kunnen opnemen en afbreken. Waterplanten, zoals diverse kroossoorten, zetten we in om nutriënten uit het water te verwijderen. Het idee is dat we behalve waterzuivering, tevens een zo hoog mogelijke biomassa productie realiseren waarmee producten als bio-composieten, eiwitten en uiteindelijk zelfs parfum, medicijnen en dierlijk voedsel geproduceerd kunnen worden.” 

Initiatievenfabriek van p2 betrokken

Vanuit de initiatievenfabriek van p2 zijn Robertjan Zonneveld en Judith Hoogenboom betrokken bij het baanbrekende waterzuiveringsconcept. Zonneveld is aandeelhouder en een van de medeoprichters van p2, evenals aandeelhouder en voormalig Managing Director van zitzakkenfabrikant Fatboy. “De innovatie bevindt zich in de juiste keuze van de organismen die op een slimme manier aaneen geschakeld worden en daardoor maximaal hoogwaardige grondstoffen produceren terwijl ze het water zuiveren”, vertelt hij over de innovatie achter de Aquafarm. Hij voegt toe: “Bestaande fundamentele en toegepaste kennis over de werking van voedselwebben en zelfreinigend vermogen van de natuur (zoals het actiefslibproces of waterharmonica’s) worden samengebracht met bestaande technische kennis over het optimaliseren van groeicondities (zoals in glastuinbouw).” 

Het komende jaar werken de initiatiefnemers samen aan het ontwikkelen van een demonstratie-installatie waarmee de haalbaarheid en potentie van Aquafarm tastbaar wordt maken. Deze ‘proof of principle’ wordt ontwikkeld op de waterzuiveringsinstallatie in Nijmegen.

p2’er Judith Hoogeboom heeft ervaring met dit soort trajecten. Als medebedenker van de Energiefabriek, het concept dat grootschalige energieopwekking uit afvalwater beoogt, weet ze wat bij de realisatie van dit soort innovaties komt kijken. Hoogeboom: “Met het realiseren van de eerste Energiefabrieken werd zichtbaar hoe je door samenwerking en creativiteit tot échte innovatieve en duurzame oplossingen komt.” De p2’er was tevens een van de kwartiermakers van de Grondstoffenfabriek, waar net als bij de Energiefabriek, alle waterschappen aan deelnemen. “Ook bij Aquafarm staat die gezamenlijke aanpak en visie centraal. Vanuit dat toekomstbeeld en op basis van ervaringen en nieuwe inzichten stippelen we de route uit om Aquafarm te realiseren en succesvol te maken”, aldus Hoogeboom.

Als de potentie en werking van de Aquafarm is bewezen willen de zes partijen gezamenlijk de uitdaging aangaan om op termijn de huidige afvalwaterzuiveringen te vervangen door Aquafarm-systemen. “Het is tijd om de rijkdom aan beschikbare kennis over de biologie en biochemie van organismen en natuursystemen te combineren en over te gaan tot actie. Samen bouwen we aan een levende technologie met een hoogwaardige uitkomst”, concluderen de duurzame innovators.