De Wet DBA, die schijnzelfstandigheid moest tegengaan, slaat diepe gaten in de zelfstandigenmarkt. Opnieuw verliezen meer zelfstandigen werk als gevolg van de wet. Een deel daarvan vlucht in payroll-constructies of werkt nu via uitzendbureaus.
Dat blijkt uit onderzoek van zzp-expert Pierre Spaninks en de Intelligence Group.
De Wet DBA werd vorig jaar in mei ingevoerd ter vervanging van de VAR en moest schijnzelfstandigheid tegengaan. Maar direct daarna ontstond grote onzekerheid bij zelfstandigen en opdrachtgevers over wat wordt aangemerkt als verkapt dienstverband en wat niet.
Verlies opdrachten nog groter
Het leidde ertoe dat de handhaving van de wet, die begin dit jaar had moeten ingaan, is opgeschort. Dat had rust moeten terugbrengen in de markt maar tot op heden is dat nog niet gebeurd.
Sterker nog: waar een jaar geleden nog 46.000 zelfstandigen (12 procent van de zelfstandigen) werk verloren door de wet, zijn dat er nu 99.000 geworden (een kwart). Spaninks ondervraagt elke drie maanden een afspiegeling van de 400.000 zzp’ers op wie de wet gericht is.
Hoe overleef je de Wet DBA? Redacteur Ann-Lynn Hamelink legt het uit. De tekst gaat onder de video verder.
Payroll constructies
“Staatssecretaris Wiebes heeft altijd gezegd dat alleen zogenaamde schijnzelfstandigen last zouden hebben van zijn wet. Maar bijna honderdduizend? Zo veel schijnzelfstandigen waren er helemaal niet.”
Voor 22.000 zelfstandigen die werk verloren geldt dat zij dit werk weer terugkregen via payrollconstructies of uitzendbureaus. 77.000 zelfstandigen verloren opdrachten definitief.
Sanoma
Afgelopen week brak onder freelancers van Sanoma, het grootste bladenbedrijf van Nederland, onrust uit toen zij hun nieuwe modelovereenkomst ontvingen. De woon-werkvergoeding is plots verdwenen. Ook mag men niet meer verschijnen op feestjes van Sanoma en ook geen geschenken ontvangen.
Als je dacht dat het niet treuriger kon. Sanoma zet in Overenkomst van Opdracht dat #freelancers niet welkom zijn op feestjes. #dba #zzp pic.twitter.com/5antkfxGF8
— Martine de Vente (@martinedevente) 10 april 2017
“Ze zeggen dat ze alle schijn van een arbeidsovereenkomst willen vermijden”, zegt Martine de Vente, zelf freelance journalist voor een aantal Sanoma-bladen. “Maar eigenlijk is dit gewoon een bezuiniging die ze met de Wet DBA verhullen.”
DBA als rookgordijn
Ook Spaninks ziet dat zo. “Wat Sanoma doet is symbolisch voor hoe een aantal grote opdrachtgevers totaal van het padje zijn geraakt door deze wet.” In de net door Sanoma uitgestuurde modelovereenkomst staan een hoop extra voorwaarden die wat betreft de Belastingdienst helemaal niet nodig zijn, maar de opdrachtgever goed uitkomen.
Door te schermen met de Wet DBA voelen opdrachtnemers zich toch genoodzaakt te tekenen. “Ik voel met altijd een NSB’er als ik teken omdat ik er helemaal niet achtersta en zo wel de beroepsgroep verzwak”, zegt De Vente. Al is dat volgens haar bij veel andere mediabedrijven inmiddels precies hetzelfde. “Bij De Persgroep zeggen ze bijvoorbeeld dat je alleen mag factureren als je akkoord bent gegaan met hun modelovereenkomst. Terwijl je als ondernemer natuurlijk altijd gewoon een factuur zou moeten kunnen sturen.”
Naheffingen en boetes
Miriana Frattarola, die 24 jaar bij Sanoma werkte en in 2011 haar positie als HR-manager bij het bedrijf verliet, geeft de klagende freelancers gelijk. “Ik ben weggegaan omdat de gekozen strategie was om de bladen in hoge mate op zelfstandigen te laten draaien. Daar was ik wel voor, op voorwaarde dat we ze dan ook goed zouden betalen. Nu zie je dat ze elk jaar slechter worden betaald. De Wet DBA helpt alleen maar om deze verschraling door te zetten.”
Volgens Spaninks bevatten ook nog veel modelovereenkomsten een bepaling waarmee de opdrachtgever naheffingen en eventuele boetes kan verhalen op de zelfstandige, als er achteraf toch een dienstverband wordt vastgesteld. “Dat is slechts een van de voorbeelden van hoe opdrachtgevers onnodige eisen in de overeenkomsten smokkelen”, zegt Spaninks.
Ministerie van Financiën
Het Ministerie van Financiën benadrukt dat zelfstandigen zich voorlopig geen zorgen hoeven te maken om boetes omdat het ministerie op dit moment niet handhaaft. Dat zal in ieder geval tot 1 januari 2018 niet gebeuren.
Het noemt de modelovereenkomsten slechts een service van de Belastingdienst en geen verplichting. “Dat is het niet en nooit geweest. Als mensen daarover twijfelen moeten ze ons gewoon bellen.” Verder laat het ministerie weten op dit moment de oorzaken van de ontstane onrust onder zelfstandigen en opdrachtgevers te onderzoeken.
“De overeenkomsten zijn vrij onderhandelbaar. Het is dus belangrijk dat de zzp’er goed oplet wat hij tekent”, benadrukt ook een woordvoerder van Minister Asscher (Sociale Zaken).
Sanoma is herhaaldelijk gevraagd om een reactie maar zegt bij monde van de HR-manager niet in te willen gaan op vragen.
Leave a Comment
You must be logged in to post a comment.